TÜRKİYE EKMEK SANAYİ İŞVERENLER SENDİKASI
Benim ekmeğim fırın ekmeği……
“İnsanların temel gıda maddesi olan ekmeğin hijyeni son derece önemli. Bu nedenle ekmek sokakta ya da Pazar yerlerinde değil bakkalda ya da fırında belirli kurallar dahilinde satılmalı ve aynı zamanda da imal edildiği fırın da belli olmalı.”
Sektörün yıllardır kanayan yaralaarının başında gelen önemli bir konu pazarlarda ya da sokaklarda “ Köy ekmeği” ya da “ Ev ekmeği” adı altında satılan ekmekler.
Nerede ne şekilde imal edildiği belli olmayan,içerisinde nasıl bir malzemenin kullanıldığı da belirlenemeyen bu ekmekleri maalesef vatandaşlarımız da “Köy” ve “Ev” ibaresine güvenerek almaktadır.
Ancak maalesef ekmeğe dayalı olarak meydana gelen hastalık ve rahatsızlıkların da bu ekmeklerden kaynaklandığını da daha sonra öğrenmektedirler.
Pazarlarda ya da yerleşim alanlarının önemli yerlerinde satılan bu ekmeklerin üretimini,n de ki soru işaretleri de oldukça fazladır.Hijyen kuralalrından yoksun bir yerde üretilen ve içerisine hangi unun ve hangi malzemenin konulduğu bilinmeyen bu ekmeklerin vatandaşlarımız tarafından alınmasının bir nedeni de ucuzluğu. Ancak halk sağlığı maalesef düşünülmememektedir.
Oysa Bilindiği üzere Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Türk Gıda Kodeksi-Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği 04.01.2012 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren; ekmek, kepekli ekmek, tam buğday unlu ekmek, tam buğday ekmeği ve ekşi hamur ekmekleri en az 250 gram ağırlıktan başlayarak 50’ şer gram arttırılmak suretiyle ambalajsız olarak piyasaya arz edilecektir. Diğer ekmek çeşitleri ise 100 grama kadar muhtelif ağırlıklarda piyasaya arz edilecek olup, mısırlı ekmek, çavdarlı ekmek, yulaflı ekmek vb. ekmek çeşitlerinin üretim yerleri de dahil olmak üzere ambalajlı olarak piyasaya sunulması gerekmektedir. Tebliğle ekmek ve ekmek çeşitlerinde tuz % (m/m) en çok kuru maddede % 1,75 iken, % 1,5’ e düşürülmüştür. Sadece Tip 650 ekmeklik buğday unlarının kullanılması gerekmektedir.
Ambalajsız Olarak Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Üretim, Depolama, Dağıtım ve Satış Aşamalarının Taşıması Gereken Kurallar
1. Ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünler ile temas eden malzeme, alet ve ekipman; gıda ile temasa uygun, yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin veren madde ve malzemeden yapılır. Bulaşma riskini engelleyecek biçimde üretilir, kullanıma hazır, bakımlı ve iyi şartlarda tutulur.
2. Ürünlerin ekmek kasalarına, ekmek kasalarının da ekmek taşıma araçlarının içine bulaşma riskini engelleyecek biçimde yerleştirilmesi gerekir.
3. Ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünler; dış etkenlerden zarar görmeyecek şekilde tamamen kapalı, Tebliğ kapsamında yer alan ürünler ile unlu mamullerin taşınması dışında herhangi bir taşıma işleminde kullanılmayan, tavan, zemin ve duvarları su geçirmeyen, zararlı ve mikroorganizmaların yerleşmesine izin vermeyen, pürüzsüz, kolay temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen malzemeden yapılan taşıtlarda taşınır.
4. Ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünler satış noktasına getirildiğinde, ekmek kasaları açıkta bırakılmaz, zemin ve dış ortamla teması engellenir, palet üzerinde olacak şekilde temiz bir ortama konulur.
5. Tebliğ kapsamında ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünler; satış yerlerinde alıcının el değmesini engelleyecek şekilde ekmek dolabında veya tezgâhında muhafaza edilir ve satıcı kontrolünde satılır. Satış sırasında gıdaya uygun bir ambalaj malzemesine sarılarak veya içine konularak tüketiciye arz edilir. Ürünlerin satışa sunulduğu ekmek dolapları veya tezgâhları açıkta bırakılmayacak şekilde kapalı bir ortama konulur.
6.Ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünlerin muhafaza edildiği ekmek dolabında veya tezgâhında alıcının rahatlıkla görebileceği büyüklükte Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğine uygun etiketin yer alması zorunludur. Ekmek Ve Ekmek Çeşitleri Tebliğine göre üretim yerinde ve diğer ekmek satışı yapılabilecek yerlerdeki ambalajsız ürün satışlarında kullanılacak etikette şu bilgilerin yer alması zorunludur;
§ Gıdanın adı,
§ Bileşenler listesi,
§ Alerjen bileşenler veya alerjen işlem yardımcıları,
§ Üreticinin adı veya ticari unvanı ve adresi,
§ Menşe ülke,
7. Ürünlerin taşınması ve satışı sırasında çalışan tüm personelin, kişisel temizliğini sürdürmeye azami itina göstermesi, uygun ve temiz kıyafet giymesi ve koruyucu eldiven kullanması zorunludur.
8. Ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünler; sadece Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliğinin hijyen ile ilgili kriterlerini karşılayan yerlerde piyasaya arz edilir.
9. Ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünler, kasap, manav ve pazar gibi yerlerde piyasaya arz edilemez.
10. Tebliğ kapsamında yer alan ürünleri tüketiciye arz eden yerler; tam buğday ekmeği ve/veya tam buğday unlu ekmek ve/veya kepekli ekmek de bulundurmak zorundadır.
11. Tebliğ kapsamında faaliyet gösteren gıda işletmecileri sorumluluk alanları ile ilgili çalıştırdıkları personelin gıda hijyeni ile ilgili konularda eğitimlerini sağlarlar.
Ambalajsız Olarak Piyasaya Arz Edilen Ürünler İle İlgili Hususlar
a) Ürünlerin üzerinde; üretici firma adı ve gramaj bilgilerini içeren üretici işareti yer alabilir. Ancak bu Tebliğ kapsamında ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünlerde “Tuz ilave edilmemiştir/ ve/veya katkısızdır” ifadelerinin kullanılmak istenmesi durumunda; bu ifadeler ile üretici firma adı ve gramaj bilgilerini içeren üretici işaretlerinin ürünlerin üzerinde yer alması zorunludur.
b) Üretici işaretlerinin üzerinde yer alan bilgilerin baskısında, sadece 29.12.2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan renklendiricilerden bu amaca uygun olanlar kullanılır.
c) Ürünlerin üzerine üretici işaretlerinin iliştirilmesinde, hiçbir şekilde yapıştırıcı kullanılamaz.
Ekmek ve ekmek çeşitleri üreten ve satan işyerleri; ambalajsız olarak piyasaya arz edilen ürünlerin üretim, depolama, dağıtım ve satış aşamalarının taşıması gereken kurallara,1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren uymaları zorunludur.
Bu tebliğ hükümlerine aykırı hareket eden işletmelere 5996 sayılı yasa gereği idari para cezası verilecek ve/veya üretimden men edilecektir.
ÇEVRE SAĞLIĞI AÇISINDAN DA ÖNEMLİ
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan “Çevre sağlığı , un ve unlu mamülleri 850CK0008 sayılı yazısına” göre ise Un ve Unlu Mamul Üretim ve Satış Yerlerinin Denetimi şu şekilde olmalı ;
2.7. Un ve Unlu Mamul Üretim ve Satış Yerlerinin Denetimi
Ekmek, simit, galeta, sandviç, tost ekmeği, börek, pasta, çörek, pide, lahmacun, pizza fırınları, yufka, kadayıf vb. üretim yerleri, makarna, şehriye, irmik, güllaç gibi unlu gıda maddesi üretim ve satış yerleri genel olarak aşağıdaki şartlara uymalıdır.
2.7.1. Ekmek ve Benzeri Unlu Mamullerin Üretim Yerlerinin Taşıması Gereken Teknik ve Hijyenik Özellikler ;
* Çevrelerinde kirlenmeye yol açabilecek yerler ile hayvan barınakları bulunmamalı,
* Ruhsatlandırılması esnasında yürürlükteki mevzuata uygun olarak değerlendirilmeli,
* Çalışan işçilerin uyması gereken hususlar göz önüne alınmalı ve işçilerin kullanacağı lavabo, tuvalet, soyunma, giyinme yerleri planlanmalı,
* Fırınlar ayrı biçimde, müstakil binalarda kurulmalı ve binanın tamamı sadece fırın ve müştemilatına tahsis edilmeli,
* Çalışanların ortamdan etkilenmemesi ve üretim faaliyetlerinde kolaylık ve havalandırmanın daha iyi sağlanması amacı ile fırın tavan- taban yüksekliği en az 4 metre olmalı,
* Fırın veya fabrikalar, sağlık ve çevre şartlarına göre bütün ünitelerin toplamı, büyük şehirlerde 400 m², diğer il merkezlerinde 300 m², ilçelerde 200 m², diğer yerleşim bölgelerinde ise ihtiyaca cevap verecek büyüklükte olmalı,
* Ekmek taşıma kapları, mamulü dış etkilerden koruyacak özellikte olmalı, etiketlenmeli, bu etiketlerde üreticinin ismi, ticarî ünvanı, adresi, unun randımanı, türü yazı ile yazılmalıdır.
* Ekmek fabrikalarının her bölümünün duvarları 2 m yükseklikte fayans veya iyi cins mermer ile kaplı olmalı, idare odaları, yemekhaneler, soyunma, giyinme odaları ile jeneratör grubu odaları yağlı boyanmış olmalı,
* Ekmek üretimi yapan yerler merkezî ısıtma sistemi ile ısıtılmalı,
* Lüzumlu görülen pencerelere haşaratların ve başıboş hayvanların tesise girmemesi için tel kafes takılmalı,
* Fabrikada işçi yatırılmamalı, yatakhaneler, fabrika binası dışında tamamen ayrı olarak tesis edilmeli,
* Fabrikanın teras veya uygun bir yerinde su deposu bulunmalı ve bu depo otomatik olarak çalışmalı,
* Un deposu, harman yeri, hamurhane, hamur dinlendirme odaları, yemekhane, soyunma, giyinme odası, banyo ve tuvalet bölümlerinde yeterli ve uygun büyüklükte pencere, olmadığı takdirde hava temizleme tertibatı konmalı,
* Tezgah, 1m yüksekliğinde, diğer yerlerden yeterli genişlikte gezinti aralığı ile ayrılmış bulunmalı, tezgahın genişliği, üzerine çıkılmaksızın ekmeklerin uzanılıp alınabileceği şekilde olmalı,
* Pasa bezi kullanıldığında, yeterli sayıda olmalı ve kirlenmiş pasa bezleri yıkanmadan tekrar kullanılmamalıdır.
* Üretim bölümlerinde çalışanlar beyaz iş gömleği, başlık giymeli, önlük takmalı ve kişisel hijyene uymalı,
* Ekmekler; içi tamamen çinko veya galvanizle saç döşenmiş, toz girmeyecek şekilde kapalı, kapıları yan veya arka kısımdan açılan, üzerinde fabrika sahibinin veya firmanın ismi yazılı ve raf tertibatlı özel motorlu araçlarla taşınmalı,
* Ekmeğe katılan katkı maddeleri, , pestisit kalıntıları, ambalajlama, etiketleme, işaretleme ve numune alma işlemleri Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine uygun olmalı.
* Ekmek tebliğinde yer alan ürünleri üreten ve satan işyerleri; tescil ve izin, ithalat işlemleri, kontrol ve denetim sırasında Ekmek Tebliğine uymalı,
* İmar Yasasına göre yapı kullanımı alınmamış iş yerlerinde çalışmaya izin verilmemelidir.
BENİM EKMEĞİM FIRIN EKMEĞİDİR
İşte tüm bu genelgeler ve yönetmelikler ışığında ekmeğin sağlık bakanlığı,belediyeler ve meslek kuruluşları tarafından denetlenmiş fırınlarda üretilmesi ve yine yönetmeliklere ve genelgelere uygun şartlarda marketlerde ve bakkallarda satılmalıdır.
Nerede ne şekilde imal edildiği,hangi hammaddelerin kullanıldığı belli olmayan “ Köy” ya da “Ev” ekmeği altında üretilen ve pazarlarda ya da ana caddelerde satılan ekmeklerin satışına “DUR” denilmelidir.
Aslında yasal olarak da bu ekmeklerin satışı durdurulmalıdır.
Yıllık ciddi bir şekilde vergi kaybına da yol açan bu satışlarda halk sağlığı da hiçe sayılmaktadır.
Bu nedenle kaynakamlıkların,belediyelerin,il sağlık müdürlüklerinin harekete geçerek insan sağlığına uygun olmayan ve büyük bir vergi kaybına da yol açan bu satışlara “DUR” demelidirler.
Vatandaşımız da artık sokaklarda ya da pazarlarda “Köy ekmeği” ya da “ Ev ekmeği” adı altında satılan ekmeklere prim vermeli “ Fırınlarda üretilerek yine fırınlarda,bakkallarda ya da marketlerde satılan ekmekleri tercih etmelidir.”
Kısacası artık herkes “ Benim ekmeğim fırın ekmeğidir” demelidir.
Hem kendi sağlıklarından ötürü, hem de ekonomik kayıp yaratılmamasından ötürü.
“BENİM EKMEĞİM FIRIN EKMEĞİDİR”
